Değişim için motivasyon kazanmak

Kendimizdeki eksiklerin ve kusurların yerlerine neleri getirmek istediğimizi, başka bir deyişle kendimizde neleri değiştirmemiz gerektiğini genelde iyi biliriz. Gelgelelim bunu bilsek de harekete geçmeyi ertelediğimiz, üşendiğimiz ya da değişim başladıktan bir süre sonra motivasyonumuzu kaybettiğimiz olur. Bu durumun iki büyük nedeni vardır: (1) Yapacağımız değişimin yalnızca bizimle sınırlı olduğu ve dolayısıyla tek kazananın kendimiz olacağı inancı ve (2) bu kazancın yakın bir gelecek için o kadar da büyütülecek bir kazanç olmadığı varsayımıdır. Bu noktada Çözüm Odaklı Kısa Terapinin (ve Koçluğun) motivasyon kazandıran etkili ve aynı zamanda sevecen 3 (ardışık) sorusunu kısa bir örnek üzerinden sizinle paylaşmak istiyorum.

Üniversiteden arkadaşınızla mezuniyetten 3 yıl sonra tesadüfen karşılaştınız ve bir kafede oturup sohbete daldınız. Size yaşadığı güçlükleri anlattı. Babası ve 2 amcasının birlikte kurup büyüttükleri bir aile şirketi varmış; onlar arkadaşınızın şirketteki her şeyi öğrenip ileride şirketin tepe yöneticisi olmasını istiyorlarmış. Ancak arkadaşınız da böyle bir kariyer sürecini temenni etse de mezun olduğundan bu yana şirkette pek bir yol kat edememiş. Çünkü işe geç gidiyor, bazı günler hiç gitmiyor, şirketteki süreçleri öğrenmek için bir çaba göstermiyor, sorumluluk almaktan kaçıyor ve verilen görevleri ciddiyetle yapmıyormuş. Arkadaşınızı sabırla dinledikten sonra konuşma sırası şimdi size geldi. Çözüm odaklı bir bakış açısına sahip olduğunuz için sorunların kaynağına inmek, eleştirmek ve yargılamak yerine doğrudan çözüm için (ilk nereden başlanmalı) ilk adımı bulmayı hedeflediniz.

Siz: Uzun lafın kısası baban ve 2 amcan senin disiplinli, programlı, çalışkan, hırslı, kendini ve hayatını önemseyen biri olmanı istiyorlar, öyle mi?

Arkadaşınız : Aynen öyle.

Siz: Diyelim ki sen kendini değiştirdin, hem özel hayatında hem de iş hayatında disiplinli, programlı, çalışkan ve hırslı biri oldun, kendini ve hayatını önemser oldun. Buna en çok kim sevinir?

Arkadaşınız: Hııııım. Tabiî ki annem sevinir. Canım yaa… Benim güzel annem. Kadın havalara uçar. Babam ile benim aramda kalmaktan hayatı telef oldu kadının.

Siz: Peki sen değişince annenin hayatında neler değişir? O neler yapar?

Arkadaşınız: Hayatı komple değişir. Bir defa çok mutlu olur, kafası huzurlu olur. Artık beni düşünmez. Yüzü güler. Ufak kız kardeşim var, 11 yaşında, onunla daha çok ilgilenir. Teyzelerimle birlikte gezilere katılır. Bir de annem Türk sanat müziğini çok sever, hatta çocukken dedem ona bir süre kanun dersleri aldırmış. Bu kadıncağızın çok içinde kalmış, söyler durur. Ben değişirsem o da bir sanat müziği korosuna katılır, hatta kanun çalmayı tekrar öğrenmeye başlar…

Siz: Peki annen kendinde ve hayatında bu değişikleri yaptı. Ondaki bu değişim sende ve senin hayatında neleri değiştirir?

Arkadaşınız: Evde mutlu bir anne göreceğim, gülüyor, Zeki Müren’den şarkılar söylüyor, ufak kardeşimle şakalaşıyor. Bu beni çok mutlu eder, bana enerji verir, motivasyonumu arttırır. Ben de hayata daha pozitif ve keyifli bakarım. İsteğim ve hırsım artar. Kendimi, işimi, şirketimizi ve geleceğimi önemserim.

Siz: Süpersin. Son bir soru daha. Peki sen kendinde ilk neyi değiştirirsen disiplinli, planlı ve çalışkan biri olmaya başlarsın?

Arkadaşınız: Benim sabah erken kalkamama sorunum var, ancak 9-9:30 gibi uyanıyorum. O vakitten sonra da işe gidince keyfim olmuyor, işleri savsaklıyorum. Bunun sebebini de biliyorum, çünkü gece 2-3’den önce uyumuyorum. Sanırım ilk değiştirmem gereken gece en geç 12’de uyumak olmalı.

Siz kendinizi değiştirdiğinizde içinde yer aldığınız (ve ait olduğunuz) sistemdeki sevdiğiniz, değer verdiğiniz ve sizin için önemli olan kimseleri de (aile fertleri, iş arkadaşları vb) olumlu yönde değiştirirsiniz. Bu da hem size hem de onlara tahmin ettiğinizin çok ötesinde büyük bir kazanç (ödül) olarak geri döner.

Son olarak, sırayla sorulması gereken bu üç soruyu tekrar hatırlatıyorum:

  1. (Sen kendini değiştirdiğinde) Buna en çok kim sevinir?
  2. (Sendeki bu değişimin ardından) Onun hayatında neler değişir? Neler yapar?
  3. (Sendeki değişimin ardından O kendini ve hayatını böylece değiştirdiğinde) Bu sende neleri değiştirir?